OBEZİTEDE HORMON BOZUKLUGU
OBEZİTEDE HORMON BOZUKLUGU
Şişmanlarda böbreküstü bezi fazla çalışarak kortizol isimli hormon üretimini artırır, ancak kandaki kortizol düzeyi normaldir (1). Bunun nedeni kortizol hormonunun böbreklerden atılımının fazla olmasıdır. Beyindeki hipofiz bezi ve böbrek üstü bezi arasındaki etkileşimin artmasının şişmanlığın gelişiminde rol aldığı ileri sürülmektedir. Asıl sorun kortizol anormalliğinin obezite gelişmeden önce mi yoksa obezite geliştikten sonra mı ortaya çıktığıdır. Obezitede beyinde kortizolün bağlandığı reseptör dediğimiz yerlerin azaldığı saptanmıştır (2).
Şişmanlarda ilginç olarak beyindeki hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonunun salgılanmasında azalma olur. Şişmanlık yok olur veya kilo verilirse büyüme hormonu salgısı düzelir. Bu azalmanın leptin ile ilgisi olmadığını yeni bir çalışmamızda ortaya koyduk (3).
Büyüme hormonu ile ilgili diğer hormonlar olan IGF-1 düzeyleri normal iken IGFBP-1 ve IGFBP-3 düzeyleri artar.
Erkeklerde testosteron hormon düzeyleri azalırken kadınlarda testosteron ve androstenedion hormonları artar ancak progesteron hormonu azalır.
Kadınlarda SHBG isimli protein kanda azalır ve serbest testosteron yükselir ve tüylenme yapar.
Şişmanların kanında pankreas bezinden salgılanan İnsulin hormon düzeyleri artar ve insülin direnci dediğimiz insülin hormununun etkisini gösterememe durumu gelişir (4, 5). Yeni yapılan bir çalışmada menopozdaki obez kadınlarda boyun çevresi ölçümünün insülin rezistansı konusunda iyi bilgi verdiği ortaya konmuştur. Eğer boyun çevresi 39 cm’den küçükse insülin rezistansı riski düşük iken, 42 cm’den fazla olması durumunda insülin rezistansı ve testosteron yüksekliği riski artmaktadır.
Obezitede vücutta oluşan önemli değişiklikler şunlardır:
• Yağ dokusunda aşırı lipid (yağ) depolanması • Kas ve yağ dokusunda insülin hormonuna karşı hassasiyetin azalması • Yemeklerden sonra kanda aşırı insülin bulunması veya aşırı insülin salgılamnması • Kanda leptin hormonu düzetylerinin çok artması • Leptin hormonunun etkisini gösterememesi yani leptin rezistansı (direnci) oluşması

|